Obecnie na rynku obserwowany jest okres rozkwitu różnego rodzaju sprzętu i software’u do produkcji muzyki. W czasach gdy na domowym komputerze możemy mieć program DAW i wtyczki VST zastępujące nam studio, z często bardzo drogim sprzętem hardware’owym - produkcja muzyki w domu staje się coraz bardzo popularna i powszechna.
Producenci sprzętu dobrze wykorzystują moment dużego zainteresowania i wypuszczają na rynek odświeżone wersje popularnych już klawiatur i kontrolerów lub prezentują zupełnie nowe modele. Wszelkie nowości, żeby wyróżnić się na rynku wśród całej gamy już dostępnych produktów, wyposażone są często w jeszcze więcej możliwości i funkcjonalności - prześcigając się jednocześnie jakością wykonania, intuicyjnością i swobodą w obsłudze czy dołączonym dodatkowym oprogramowaniem.
Czy jednak pomiędzy poszczególnymi modelami klawiatur różnych producentów jest wyczuwalna różnica?
Przede wszystkim musimy pamiętać, że wszystkie kontrolery MIDI obsługują ten sam protokół, który jest uniwersalny dla każdego z urządzeń i jest to ogólnie przyjęty standard już od prawie 30 lat. Dlatego kontrolery nie różnią się pod względem samej obsługi komunikatów midi, ale mogą różnić się jakością wykonania, funkcjonalnością lub ogólną płynnością działania.
Najważniejszym elementem klawiatury sterującej są oczywiście klawisze. Większość klawiatur do 61 klawiszy włącznie ma zwykłą „syntezatorową” klawiaturę. Dopiero klawiatury 88 klawiszy są zwykle wyposażone w klawiaturę ważoną.
Mimo, że klawisze w mniejszych modelach klawiatur najczęściej nie są ważone i wyposażone w żaden system, to jednak bardzo często wyczuwalne są pomiędzy nimi różnice w dotyku, lekkości klawisza lub feelingu grania.
Parametrami klawiatury, na które warto zwrócić uwagę jest dynamika oraz aftertouch.
Klawiatura dynamiczna reaguje na siłę nacisku klawisza. Naciskając lekko klawisz, wysyłana jest niższa wartość komunikatu midi i wykorzystywany instrument gra ciszej. Analogicznie przy mocniejszym wciśnięciu klawisza wysyłany jest wyższy komunikat midi i instrument gra głośniej.
Aftertouch jest to dodatkowa modulacja po dociśnięciu już wciśniętego klawisza na klawiaturze. Bardzo duża część instrumentów wirtualnych ma możliwość przypisania najróżniejszych parametrów do aftertouch np. filtr cutoff. Daje to możliwość dodatkowego modulowania brzmienia po dociśnięciu klawisza - w tym przykładzie otworzyć szerzej filtr w syntezatorze. Daje to bardzo duże możliwości ekspresji i dodatkowej artykulacji dźwięku. Zdecydowanie najlepsza sytuacja jest gdy klawiatura posiada obie te funkcje.
Również należy zwrócić uwagę na dodatkową funkcjonalność klawiatury. Wszelkie enkodery, fadery, dodatkowe pady lub klawisze transportu typu play, pauza, nagrywanie lub zapętlanie, zdecydowanie usprawniają i przyśpieszają pracę w programie DAW.
Niektóre modele również mają wbudowany prosty arpeggiator lub sekwencer, co nie jest już standardowym rozwiązaniem lub posiadają dodatkowe gniazda do podłączenia zewnętrznego sprzętu np. wejścia/wyjścia CV, MIDI lub wejście na pedał sustain, expression i footswitch.
Patrząc na powyższe parametry, różnic pomiędzy poszczególnymi klawiaturami jest już do wskazania zdecydowanie więcej.
Każda z nich ma swoją konfigurację, niektóre będą miały dodatkowe fadery i enkodery, inne więcej enkoderów lub klawisze transportu, a jeszcze inne np. 16 padów.
Zwracając uwagę na fadery oraz enkodery bardzo ważnym elementem jest ich responsywność i to jak reagują na ruch – dobre jakościowo klawiatury nie mają problemów z komunikatami midi i wysyłają je odpowiednio, w zależności od ruchu. Klawiatury tańsze lub słabsze jakościowo często przeskakują o kilka wartości lub zmiana bywa mniej płynna, a bardziej skokowa co utrudnia lub uniemożliwia ustawienie konkretnej wartości.
Ostatnim aspektem jest jakość wykonania kontrolera. Tutaj również odczuwalne są różnice pomiędzy konkretnymi producentami, natomiast nie ma jednego odpowiedniego wyboru. Oczywiście bardzo często wraz z ceną klawiatury wzrasta jej jakość oraz możliwości, natomiast nie zawsze wysoka cena się na to przekłada.
Zachęcam przede wszystkim, żeby zastanowić się czego oczekujemy od klawiatury i w jaki sposób chcemy ją wykorzystywać. Następnie dokładnie porównać ze sobą specyfikację przynajmniej kilku modeli różnych producentów.
Pomoże to się zorientować, jakie każda z nich daje nam możliwości i co oraz jak bardzo może nam ułatwić w pracy, jednocześnie zaoszczędzając nam np. cenny czas w trakcie tworzenia projektu.
Dopasowanie możliwości kontrolera do naszych, z góry już przyjętych wymagań i oczekiwań bez wcześniejszego dokładnego zapoznania się z tematem i rozeznania się na rynku to często pójście na kompromis.
